Lizbon ve San Francisco her iki şehirde de bulunanlar tarafından bir çok açıdan benzer bulunuyor ve karşılaştırılıyor. Bir İstanbullu olarak bana kalırsa 7 tepe üzerine kurulu, ortasından köprüler geçen, tramvayları ile meşhur bu iki şehir bazı açılardan İstanbul ile de benzerlikler gösteriyor ama konumuz bu değil. Konumuz özellikle renkleri sebebiyle benzer bulunan Lizbon’un meşhur 25 Nisan Köprüsü (Ponte 25 de Abril) ve San Francisco’nun ülkenin batı yakasının sembolü olan Altın Kapı Köprüsü (Golden Gate Bridge) ve hikayeleri.
Golden Gate Bridge, 1937
Ponte 25 de Abril, 1966
Golden Gate Köprüsü Hakkında Bilgiler
San Francisco körfezinin girişinde bulunan köprünün inşasına 5 Ocak 1933 tarihinde başlanmış ve köprü 4 yıllık çalışma sonunda 28 Mayıs 1937 tarihinde trafiğe açılmış. 2003 yılı Amerikan Doları değerlerine göre köprünün yapımına 1.2 milyar dolar harcanmış ve yapım esnasında 11 işçi yaşamını yitirmiş.
Amerikan Deniz Kuvvetleri köprünün gemiler tarafından kolayca farkedilebilmesi için siyah boya üzerine sarı çizgiler şeklinde boyanmasını istemiş ancak köprünün mimarlarından olan Irwing Morrow, köprünün etrafındaki doğa ile uyum sağlayıp, okyanusun ve gökyüzünün soğuk tonlarına tezat oluşturarak denizciler tarafından görünür hale geleceğini söyleyerek International Orange (Enternasyonel turuncu) rengini kullanmayı tercih etmiş.
Dünyanın en çok bilinen asma köprülerinden biri olan köprü, ismini San Francisco körfezine açılan 1.6 kilometrelik boğazdan almış ancak boğazın adını nereden aldığı konusu enteresan. Amerikan donanma kaptanı ve kaşif John C. Fremont, Pasifik Okyanusu ve körfezi ayıran dar boğazı inceliyor ve anılarında şöyle yazıyor: ‘Doğu ile ticaret yapmak için altın bir kapı. Bu kapıya ‘Golden Gate-Altın Kapı’ ismini veriyorum, aynı Bizanslı’ların ‘Golden Horn-Altın Boynuz’u gibi. Yani özetle San Francisco’nun Golden Gate boğazı ve köprüsünün ismine ilham veren bizim Haliç.
2.737 metre uzunluğunda, 27.4 metre genişliğinde ve 227.4 metre yüksekliğinde olan köprüden izin verilen saatlerde yaya olarak yada bisikletle geçmek mümkün. Köprüyü başından sonuna yürümek ortalama 50 dk sürüyor.
Yaya trafiğine açık olan saatleri buradan görebilirsiniz: Golden Gate Bridge
New York’taki özgürlük heykelinden sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin en bilindik simgesi olan, sisler arasındaki fotoğraflarıyla bilinen Golden Gate güzelliğinin yanında dünyanın en popüler intihar noktalarından bir tanesi. Açıldığı günden bu yana kayıtlara geçen 1600’den fazla intihar söz konusu ve 2017 yılında önlem olarak köprünün etrafına koruyucu ağlar yapılması planlanıyor.
Konu ile alakalı 2004-2005 yıllarında köprüye koyulan kameralarla kaydedilen intihar vakalarından ve tanıkların ropörtajlarından oluşan The Bridge isimli oldukça çarpıcı bir belgesel bulunuyor.
25 Nisan Köprüsü Hakkında Bilgiler
Tejo Nehri aracılığı ile Lizbon’u karşı kıyı Almada’ya bağlayan köprünün yapımı 4 yıla yakın sürmüş ve 6 Ağustos 1966 tarihinde trafiğe açılmış. Köprü adını 42 yıl iktidarda kalan diktatör António de Oliveira Salazar’dan alarak Salazar Köprüsü olarak hizmet vermeye başlamış. 1974 yılında yapılan ve diktatörlüğü yıkarak 2 yıl içerisinde demokratik sisteme geçiş yapılmasına olanak sağlayan askeri darbe/ Karanfil Devrimi’nden sonra ise adı devrimin yapıldığı gün olan 25 Nisan Köprüsü olarak değiştirilmiş.
2.277 metre uzunluğunda ve sudan 70 metre yükseklikte olan köprünün alt kısmına 1999 senesinde iki şeritli tren rayı eklenmiş.
Köprü her ne kadar rengi sebebiyle Golden Gate Bridge’e benzetilse de aslında San Francisco’nun Golden Gate’ten 6 ay önce açılan Oakland Körfez Köprüsü’nü (Oakland Bay Bridge) yapan American Bridge Company tarafından inşa edilmiş. Sonuç olarak 25 Nisan Köprüsü rengiyle Golden Gate’i andırsa da aslında mimarisi Oakland Bay Bridge ile neredeyse tamamen aynı.
Oakland Bay Bridge, 1936
Sonuç olarak, Lizbon’un 25 Nisan Köprüsü ve San Francisco’nun Golden Gate Köprüsü şehrin atmosferi ile beraber bir benzerlik duygusu yaşatıyor. Bu iki köprü bilen için mimari açıdan pek bir benzerliği olmayan Boğaziçi Köprüsü’nü, Boğazı, İstanbul’u bile çağrıştırabiliyor.
Nisan 2017, Eindhoven-Lizbon uçuşundan.
